Trong thời đại hiện đại, khi nhịp sống ngày càng nhanh và căng thẳng, sự chú trọng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc đã trở thành một phần quan trọng trong thiết kế kiến trúc. Chủ đề "chữa lành" trong kiến trúc không chỉ đơn thuần là việc tạo ra những không gian thoải mái mà còn là một nghệ thuật tinh tế trong việc tạo ra môi trường hỗ trợ sự phục hồi và phát triển toàn diện của con người.

Nguồn: Kienviet.net. Tạo ra không gian mở và đưa thiên nhiên vào công trình

1. Tầm Quan Trọng và sự liên quan của “Chữa Lành” Trong Kiến Trúc

Khái niệm "chữa lành" trong kiến trúc liên quan đến việc thiết kế các không gian để hỗ trợ sức khỏe tâm lý và thể chất của con người. Những không gian này ngoài các công trình về bệnh viện, các khu vực y tế, mà thậm chí là các không gian sống hàng ngày. Mục tiêu là tạo ra môi trường giúp người sử dụng cảm thấy bình yên, thoải mái và dễ chịu.

Kiến trúc không chỉ là việc xây dựng các công trình an toàn và tiện nghi, mà còn là tạo ra các không gian sống giúp cải thiện sức khỏe và tinh thần của con người. Kiến trúc cần tập trung vào hai yếu tố cốt lõi là an toàn và tiện nghi. Để tránh lan man khi thảo luận về mối quan hệ giữa “chữa lành” và kiến trúc, chúng ta có thể nhấn mạnh rằng khái niệm “chữa lành” trong kiến trúc thực ra là một phần mở rộng tự nhiên của các nguyên tắc này.

Công trình giúp con người và thiên nhiên trở nên gần gũi, cải thiện sức khỏe và tinh thần của con người

Để hiểu rõ hơn có thể nói thiết kế kiến trúc cần thoả mãn những vấn đề sau :

An toàn :
– “Thiết kế đảm bảo an toàn”: Bao gồm việc sử dụng các vật liệu chịu lửa, thiết kế hệ thống thoát hiểm, và các yếu tố kiến trúc chống thiên tai. Tuân thủ các quy chuẩn và tiêu chuẩn xây dựng để đảm bảo sự an toàn cho người sử dụng.

Tiện nghi :
– “Ergonomics và Accessibility (Tiện dụng và tiếp cận)”: Thiết kế không gian sao cho tiện lợi và dễ tiếp cận cho mọi người, bao gồm cả người khuyết tật.
– “Ánh sáng và thông gió”: Tối ưu hóa ánh sáng tự nhiên và thông gió để tạo ra môi trường sống dễ chịu.

Có thể hiểu “Chữa lành” trong kiến trúc như một phần của tiện nghi:

Khái niệm “chữa lành” không phải là điều gì xa lạ hoặc tách rời khỏi kiến trúc mà thực sự nằm trong những nguyên tắc cơ bản về tiện nghi. Dưới đây là những ví dụ cụ thể hơn về cách các yếu tố kiến trúc truyền thống đáp ứng mục tiêu “chữa lành”.

2. Nguyên Tắc Thiết Kế Để Chữa Lành

a. Ánh Sáng Tự Nhiên

Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong cảm giác chữa lành. Ánh sáng tự nhiên không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn có tác dụng tích cực đối với tâm trạng và sức khỏe. Việc tối ưu hóa ánh sáng tự nhiên thông qua các cửa sổ lớn, giếng trời, và các khoảng không gian mở giúp tăng cường cảm giác kết nối với thiên nhiên và làm giảm căng thẳng.

Thiết kế giếng trời để đưa ánh sáng tự nhiên vào không gian sử dụng

Sử dụng vật liệu truyền thống hoa gió tạo vách ngăn nhưng vẫn đưa được ánh sáng tự nhiên vào nhà

 

b. Vật Liệu và Màu Sắc

Sự lựa chọn vật liệu và màu sắc trong thiết kế cũng ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm giác của con người. Các vật liệu tự nhiên như gỗ, đá, và thực vật không chỉ tạo ra vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn giúp tăng cường cảm giác thư giãn và dễ chịu. Màu sắc nhẹ nhàng, như xanh nhạt, be, và trắng, có thể làm dịu và tạo cảm giác bình yên.

Nguồn: Phong cách Zen trong Nhật Bản. Sử dụng màu sắc trung tính, dịu sáng cho không gian sử dụng

c. Không Gian Xanh và Cảnh Quan

Sự kết hợp giữa không gian xanh và cảnh quan thiên nhiên có thể thúc đẩy quá trình chữa lành. Các khu vườn, sân hiên, hoặc khu vực có cây xanh trong các thiết kế không gian sống giúp cải thiện chất lượng không khí và mang lại cảm giác thư thái. Cảnh quan nước, như đài phun nước hoặc hồ nhỏ, cũng có tác dụng làm dịu tâm trí và tăng cường sự thư giãn.

d. Âm Thanh và Tính Hòa Quyện

Âm thanh đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường chữa lành. Thiết kế âm học hợp lý, bao gồm việc giảm thiểu tiếng ồn không mong muốn và tạo ra âm thanh dễ chịu, như tiếng nước chảy hay tiếng chim hót, có thể làm giảm căng thẳng và tạo ra không gian bình yên.

e. Không Gian Xã Hội và Riêng Tư

Thiết kế không gian xã hội và riêng tư cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Các khu vực chung cần phải được thiết kế để khuyến khích sự giao tiếp và kết nối xã hội, trong khi các khu vực riêng tư cần phải cung cấp sự yên tĩnh và riêng tư cho những khoảnh khắc cần thiết để phục hồi tinh thần và thể chất.

4. Kết Luận

Chữa lành qua kiến trúc không chỉ là một xu hướng thiết kế mà là một nhu cầu thiết yếu trong xã hội hiện đại. Bằng cách tích hợp các nguyên tắc về ánh sáng, vật liệu, cảnh quan, âm thanh, và không gian xã hội, các kiến trúc sư có thể tạo ra những không gian không chỉ phục vụ nhu cầu chức năng mà còn hỗ trợ sức khỏe tinh thần và thể chất của con người. Trong tương lai, sự kết hợp giữa thiết kế và sự chăm sóc sức khỏe sẽ ngày càng trở nên quan trọng hơn, mở ra những cơ hội mới để kiến trúc trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình chữa lành của mỗi cá nhân.